Motor Tiga Fasa

Motor Aruhan Tiga fasa

Motor 3 fasa dapat memberikan kecekapan yang lebih baik, faktor kuasa yang lebih tinggi, mempunyai sifat permulaan yang lebih baik dan harga yang lebih murah jika dibandingkan dengan motor 1 fasa yang mempunyai keupayaan dan saiz yang sama.

Penggunaan motor 3 fasa memang digalakkan untuk mengelakkan ketidakimbangan beban pada sesalur bekalan. Dalam bab ini akan dibincangkan motor aruhan 3 fasa jenis rotor sangkar tupai (squirrel cage rotor) dan rotor berlilit @ gelang gelincir
( wound rotor @ slip-ring ). Termasuk juga motor segerak @ synchronous motor.

Motor aruhan 3 fasa sangkar tupai (Squirrel cage induction motor 3 phase)
Motor ini mempunyai stator(pemegun) berbelit dengan 3 belitan iaitu satu belitan setiap fasa dan mempunyai rotor(pemutar) sangkar tupai. Pada rotor tidak terdapat sebarang sambungan belitan, melainkan bar-bar pengalir yang diperbuat drpd aluminium @ kuprum yang dipateri dikedua-dua hujungnya agar berlitar-pintas.

Terdapat 3 bahagian utama:-
1. Pemegun (stator)

a. Stator atau utama ialah bahagian yg pegun dalam motor. Stator pada motor aruhan pada prinsipnya sama seperti stator pada pengulang-alik.
b. Ia diperbuat drpd lapisan keluli dan mempunyai lurah-lurah alur(lubang alur) hampir mengelilingi keseluruhan belitan stator.
c. Stator disokong oleh rangka motor yg diperbuat drpd besi tuang atau plat keluli.
d. Terdapat 3 belitan satu fasa di stator. Ia diletakkan pada sudut 60° mekanik atau 120 ° elektrik dan disambungkan samada secara bintang atau delta.

e. Di kotak pengkalan motor terdapat 6 terminal bagi maksud untuk sambungan kebekalan. Setiap 2 terminal mewakili satu belitan.
f. Tugas utama stator ialah sebagai teras untuk menghasilkan medan magnet berputar disamping sebagai pelengkap litar magnet.

Bahagian pegun dikenali sebagai pemegun/stator. Hanya stator disambung kpd bekalan 3 fasa.

Pemutar (rotor)
1. Rotor atau sekunder ialah bahagian berputar. Ia berbentuk selinder dan dibina
daripada lapisan-lapisan keluli yg bertebat.

2. Bagi motor jenis rotor berlilit, terdapat 3 set belitan pada lubang alur rotor yg diakhiri dengan 3 gelang gelincir. Belitan ini disambung secara bintang.
Rotor sangkar tupai /squirrel cage rotor.

Binaan asas rotor sangkar tanpa teras berlamina

Teras rotor sangkar tupai adalah kukuh dan lasak, binaan teras adalah berlamina. Bar-bar sangkar tupai terletak dalam teras

Rotor double squirrel cage / dwi sangkar tupai

3. Motor aruhan sangkar tupai mempunyai batang-batang kuprum atau
aluminium dipasang selari dengan aci berhampiran dengan permukaan rotor.

4. Kedua-dua hujung kesemua batang-batang itu akan dikimpal atau pateri
secara gelang agar kesemua berlitar pintas. Batang-batang pengalir ini tidak
ditebat (bersentuh dengan teras).
5. Kadangkala terdapat juga batang-batang pengalir tidak dipasang selari dengan
aci tetapi condong dengan sudut beberapa darjah.
6. Ini bertujuan untuk mendapat daya kilas yg lebih sekata dan mengurangkan
bunyi dengung semasa motor bekerja.

7. Tugas rotor ialah untuk memutar aci motor. Bagi membolehkan ia berputar ia
perlulah menjadi medan magnet dan seterusnya magnet ini dapat berputar
mengikut putaran medan magnet di stator.

Perisai hujung
1. Perisai ini digunakan untuk memegang alas bebola yg menyokong aci rotor.
2. Perisai juga untuk melindungi bahagian-bahagian dalaman motor daripada
disentuh atau kerosakan mekanik.
3. Terdapat berbagai bentuk perisai dikiri dan kanan kuk motor. Bentuk-bentuk ini
disesuaikan dengan jenis motor; misalnya jenis tutupan rapi, tutupan separuh
terbuka, tutupan kalis api, bahan letupan, tahan panas dsbnya.